The Stooges

The Stooges, znany również jako Iggy and the Stooges to amerykański, protopunkowy zespół pochodzący z Ann Arbor, Michigan. Działał w latach 1967-1974 i wznowił działalność w 2003 r. Pomimo, iż nie sprzedali dużej ilości nagrań i często grali dla obojętnej, wrogo nastawionej publiczności, są powszechnie uważani za pionierów punk rocka, jak i również muzyki alternatywnej, heavy metalu oraz rocka w całym przekroju. The Stooges zostali wprowadzeni w 2010 r. do Rock and Roll Hall of Fame. W 2004, magazyn Rolling Stone umieścił zespół na 78 miejscu listy 100 najlepszych artystów wszech czasów.

Iggy Pop (urodzony jako James Newell Osterberg) jako nastolatek grał na perkusji w wielu zespołach na obszarze Ann Arbor, m.in. w The Iguanas, a później w The Prime Movers, gdzie zyskał przydomek "Iggy" w nawiązaniu do jego poprzedniego zespołu.

Pierwszą inspiracją Osterberga do założenia nowego zespołu było spotkanie z bluesowym perkusistą Samem Layem, podczas wizyty w Chicago. Powrócił on później do Detroit z ideą założenia zespołu, który nie grałby zwyczajnego bluesa. Chciał stworzyć zupełnie nową formę i styl jego grania. Bracia Ron i Scott Asheton (odpowiednio gitara i perkusja) oraz ich przyjaciel Dave Alexander (bas) uzupełnili resztę składu, gdzie obowiązki wokalisty przejął Osterberg. Trójka przezwała Osterberga "Pop" na cześć lokalnego bohatera. Po koncercie grupy MC5 w Ann Arbor, Osterberg zaczął używać swojego pseudonimu scenicznego Iggy Pop.

Debiut zespołu miał miejsce podczas Halloween w ich domu przy State Street w 1967 r. Na żywo nie występowali aż do stycznia 1968 r. We wczesnym okresie istnienia, początkowo byli przedstawiani jako Psychedelic Stooges w Grande Ballroom w Detroit i innych miejscach, podczas wspólnych koncertów z MC5. Podczas jednego z pierwszych występów w Grande Ballroom, gryf gitary Ashetona oddzielił się od reszty gitary podczas utworu wejściowego "I Wanna Be Your Dog", przez co zespół został zmuszony przerwać koncert.

Początkowe brzmienie zespołu różniło się znacznie od tego, grane w późniejszym okresie.

Wkrótce The Stooges zyskali reputację, dzięki dzikim, prymitywnym koncertom. Szczególnie Pop, zyskał sławę przez swoje oburzające zachowanie na scenie, gdzie rozmazywał swój nagi tors mięsem oraz masłem orzechowym, ciął się kawałkami szkła lub pokazywał swoje genitalia publiczności. Pop jest często określany jako wynalazca i popularyzator tzw. "stage diving", czyli skoków ze sceny w publikę.

W 1968 r. zespół podpisał kontrakt z Elektra Records, która wysłała swojego agenta, didżeja i publicystę Danny'ego Fieldsa do zgarnięcia MC5. Ten zaś podpisał kontrakt z obiema grupami. W następnym roku zespół wydał swój debiutancki krążek, zatytułowany The Stooges, który nie sprzedawał się dobrze, jak i nie zyskał przychylności krytyków w tym czasie. Legenda głosi, że połowa albumu, wyprodukowanego pod okiem basisty i założyciela The Velvet Underground, Johna Cale'a, została napisana w nos, przed pierwszą sesją nagraniową.

Drugi album, Fun House, który ukazał się w 1970 r. zawierał dodatkowo saksofon, na którym zagrał Steve Mackay. Wielu twierdzi, iż Fun House jest najlepszym, najbardziej reprezentatywnym dziełem zespołu, najlepiej ukazującym ich dziką energię z występów na żywo. 13 czerwca tego samego roku, telewizja wyemitowała materiał filmowy z koncertu The Stooges podczas Cincinatti Pop Festival. Podczas utworów "T.V. Eye" i "1970" Pop wskoczył w tłum, przez który był przytrzymywany na rękach, a następnie przystąpił do smarowania swojej piersi masłem orzechowym. W wywiadzie dla stacji radiowej WNUR Northwestern University w Evanston, Illinois w 1984, Stiv Bators z Lords of the New Church and the Dead Boys potwierdził pogłoski, iż był osobą, która dostarczyła masło orzechowe i podała Iggy'emu wprost z publiczności.

Fun House, jak i poprzedni album nie został ciepło przyjęty przez zwykłą publiczność oraz krytyków. Alexander został wyrzucony z zespołu w sierpniu 1970, po tym, jak pokazał się na Goose Lake International Music Festival zbyt pijany, by grać. Został sukcesywnie zastąpiony przez basistów Zeke'a Zettnera, którego zastąpił James Recca. W tym czasie zespół powiększył swój line-up o drugiego gitarzystę, Billy'ego Cheathama, którego zastąpił później James Williamson.

W tymże okresie wszyscy w zespole, z zauważalnym wyjątkiem w postaci Rona Ashetona, byli mocno uzależnieni od heroiny. Narkotyki pojawiły się w zespole za sprawą nowego menadżera Johna Adamsa. Ich występy stały się coraz bardziej nieprzewidywalne, a sam Pop miał problemy z ustaniem na scenie będąc ekstremalnie odurzonym narkotykami. Elektra w niedługim czasie zerwała kontrakt, a zespół udał się na kilkumiesięczną przerwę. W tym czasie skład zespołu tworzyli Pop, bracia Asheton, Recca i Williamson.

Będąc w rozłące z zespołem, Pop poznał się z Davidem Bowiem we wrześniu 1970 r. i od razu oboje stali się dobrymi przyjaciółmi. Będąc w szczytowym okresie działalności, występując na scenie jako alter ego Ziggy Stardust, Bowie zabrał Popa i Williamsona do Wielkiej Brytanii i przeforsował ich do Columbia Records. Para przystąpiła do odbudowy zespołu z brytyjskimi muzykami, jednak nie znalazłszy odpowiednich muzyków, ponownie zatrudnili braci Asheton, z których Ron w tym okresie zamienił gitarę elektryczną na basową. W tym składzie, nazwanym Iggy and the Stooges, zespół nagrał swój trzeci, wpływowy krążek Raw Power. W tym czasie album został skrytykowany przez najwierniejszych fanów, za złą produkcję i miksy ze strony Davida Bowiego; w konsekwencji w 1997, fani zdobyli pirackie nagrania zespołu i wydali je jako Rough Power (ang. "rough" - szorstki, nierówny). Raw Power stał się jednym z filarów kształtującej się, wczesnej odmiany punk rocka, jednakże sprzedawał się równie słabo, co poprzednie płyty i okazał się komercyjną porażką w okresie, po jej wydaniu.

Zatrudniwszy pianistę, którym był krótko Bob Sheff, a po nim Scott Thurston, zespół wyruszył na trasę koncertową, począwszy od lutego 1973. W tym czasie zespół stworzył wiele nagrań, znanych jako Detroit Rehearsal Tapes, włączając w to kilka nowych utworów, które mogły pojawić się na kolejnej płycie, jednak Columbia zerwała współpracę tuż po wydaniu Raw Power. Na początku 1973 r. James Williamson został na krótko wyrzucony ze składu, pod naciskiem managementu zespołu i zastąpiony przez gitarzystę Warrena Kleina, znanego jako Tornado Turner, jednak Williamson został szybko przywrócony z powrotem. The Stooges rozpadło się w lutym 1974 r. z powodu wszędobylskiego uzależnienia od narkotyków i nieprzewidywalnego zachowania Iggy'ego Popa (głównie poza sceną, gdyż jak twierdzili ludzie z otoczenia zespołu, Pop podczas koncertów czy prób był bardziej skupiony niż zwykle). Ostatni występ grupy został uchwycony na krążku Metallic K.O..

Po przejściu przez odwyk, Iggy Pop rozpoczął sukcesywną karierę solową w 1976 r., począwszy od dwóch albumów The Idiot i Lust For Life. Przeprowadziwszy się do Los Angeles, Ron Asheton uformował krótko istniejący zespołów New Order (inny, niż brytyjski zespół o tej samej nazwie) z byłymi pobratymcami z The Stooges, Reccą i Thurstonem. Później dołączył do Destroy All Monsters. Williamson pracował z Popem jako producent i inżynier przy płytach Kill City i New Values, jednak w 1980 r. zrobił przerwą z branżą muzyczną. Scott Asheton zaczął występować z Sonic's Rendezvous Band i The Scott Morgan Group. Dave Alexander zmarł w 1975 r. na skutek obrzęku płuc, który doprowadził do zapalenia trzustki.

W 1997 r. wydano reedycję płyty Raw Power, zremiksowaną przez Popa, z daleko idącym, bardziej agresywnym brzmieniem. W 1999 r. wytwórnia Rhino Handmate wydało box z siedmioma płytami 1970: The Complete Fun House Sessions, zawierający całe nagrania z sesji do płyty Fun House. Wyprodukowano 3 tysiące kopii, które rozeszły się w mniej niż rok.

W 2000 r. weterani indie rocka J Mascis (z Dinosaur Jr) i Mike Watt (z Minutemen i Firehose), wraz z Ronem Ashetonem i perkusistą Georgem Wattem występowali na żywo grając kawałki The Stooges oraz inne. Występujący jako J Mascis and the Fog występowali sporadycznie do czasu, aż przykuli uwagę Popa w 2003 r.

Pop i bracia Asheton spotkali się ponownie w tym samym roku i nagrali cztery kawałki na płytę Skull Ring z Popem jako wokalistą, Scottem Asheton na perkusji i jego bratem, Ronem na gitarze i basie. Krótko po tym nastąpiła reaktywacja The Stooges, po czym zespół dał serię występów w Stanach Zjednoczonych i Europie, z Wattem jako basistą, na prośbę Rona Ashetona oraz saksofonistą Stevem Mackayem, który występował z zespołem w okresie wydania Fun House. Ich występ w rodzinnym Detroit, przełożony przez katastrofalną awarię systemu elektroenergetycznego w 2003 r., ukazał się na DVD jako Live in Detroit.

16 sierpnia 2005 r. Elektra Records i Rhino Records wydały zremasterowane, dwupłytowe wydawnictwa pierwszych dwóch krążków The Stooges, z oryginalnymi studyjnymi nagraniami na pierwszych i odrzutami (w tym alternatywnymi miksami, wersjami singlowymi utworów) na drugich dyskach. Niestety w przeciwieństwie do reedycji Raw Power z 1997 r., którego miks znacząco różni się od pierwowzoru, nowe remastery brzmią wiernie z oryginalnymi wydaniami.

W 2007 r. zespół wydał nowy album z kompletnie nowym materiałem, zatytułowany The Wierdness, z producentem Stevem Albini, którego mastering dokończył się w Abbey Road Studios w Londynie. Album zebrał mieszane opinie, negatywne głównie ze strony prasy. Zespół nagrał również cover "You Better Run" Juniora Kimbrough, na płycie hołdującej bluesowemu muzykowi.

The Stooges w latach 2003 - 2008 intensywnie koncertowało, dając show na pięciu kontynentach. Najjaśniejszymi momentami były występy podczas All Tomorrow's Parties, sześćdziesiąte urodziny Iggy'ego Popa obchodzone w San Francisco's Warfield Theater, występy na Lollapalooza Festival oraz zagranie dwóch utworów Madonny, podczas wprowadzenia artystki do Rock and Roll Hall of Fame w proteście przeciwko braku przystąpienia zespołu do galerii sław, pomimo sześciu nominacji (zespół został wprowadzony dwa lata później). Materiał koncertowy składał się wyłącznie z utworów z płyt The Stooges, Fun House, Skull Ring i The Weirdness. Od 2008 r. zespół grał również "Search and Destroy", "I Got a Right" i "Raw Power". Ostatni koncert The Stooges z Ronem Ashetonem w składzie miał miejsce 29 września 2008 r. w Lublanie, w Słowenii.

6 stycznia 2009 r. Ron Asheton został znaleziony martwy w jego domu, podając jako przyczynę śmierci atak serca, który nastąpił kilka dni wcześniej. Zmarł w wieku 60 lat. W oficjalnym oświadczeniu, zespół określił swojego gitarzystę jako niezastąpionego.

1 października 2009 r. została wydana biografia zespołu "The Stooges: The Authorized and Illustrated Story", napisana przez Roberta Matheu i Jeffreya Morgana (oficjalnego biografa Alice Coopera), wydawnictwem Abrams.

W wywiadzie z maja 2009, Pop wyznał, iż zespół rozważa zatrudnienie Jamesa Williamsona, jako ponownego gitarzystę The Stooges. Nadmienił również iż "The Stooges" umarło wraz z Ronem Ashetonem, jednak ciągle istnieje Iggy and the Stooges. Pierwszy koncert z Williamsonem w składzie odbył się 7 listopada w Sao Paolo w Brazylii. Zespół dodał do repertuaru materiał z płyty Raw Power oraz ze wczesnych solowych płyt Popa.

Zespół został wprowadzony do Rock and Roll Hall of Fame w 2010 r., będę nominowanym wcześniej 7 razy, bezskutecznie. Podczas występu gościnnie zagrał były klawiszowiec grupy - Scott Thurston. Grupa kontynuowała występy z Williamsonem, włączając w to koncerty na All Tomorrow's Parties Festival w Monticello, Nowy Jork, gdzie zespół zagrał wszystkie utwory z płyty Raw Power. Kolejna reedycja Raw Power została wydana 10 kwietnia 2010 r. i zawierała pierwszy remastering miksu Davida Bowiego oraz występ na żywo z 1973 r. W następnym roku ukazała się książka, autorstwa Bretta Callwooda, pisarza z Detroit, "The Stooges - Head On: A Journey Through the Michigan Undergroud", skupiająca się głównie na działalności braci Asheton, po oficjalnym rozpadzie The Stooges.

30 kwietnia 2013 r. Iggy Pop powrócił z The Stooges i nowym krążkiem Ready to Die, wydanym nakładem Fat Possum. Iggy and the Stooges zagrali finalny koncert podczas ich 25-city World Tour, dając występ na C2SV Festival w San Jose, 28 września 2013 r.

15 marca 2014 r. Scott Asheton zmarł na atak serca, w wieku 64 lat.

Wpływ twórczości The Stooges:
- The Sisters of Mercy, grający muzykę goth, coverował utwór "1969" podczas wczesnych występów oraz wydał go na stronie B jednego z singli;
- utwór "1969" został użyty w filmie dokumentalnym, opowiadającym o latach 60-tych i wojnie w Wietnamie;
- Sex Pistols nagrali cover "No Fun" w 1976 r. przedstawiając The Stooges nowej generacji widowni, skupionej głównie w Wielkiej Brytanii; Sid Vicious regularnia grał "Search and Destroy", "I Wanna Be Your Dog" i "Shake Appeal (Tight Pants)" podczas swoich koncertów w erze po-Sex Pistols (dwa pierwsze utwory znalazły się na jego płycie Sid Sings);
- pierwszy album punkowej grupy The Damned, zatytułowany Damned, Damned, Damned zawiera utwór I Feel Alright, który jest coverem utworu "1970", ukrytym pod nową nazwą za przyzwoleniem The Stooges;
- w 1982 r. The Birthday Party wydało Drunk on the Pope's Blood, koncertowe EP zawierające cover "Loose". Przy wielu okazjach zespół występował, grając wyłącznie materiał The Stooges. Wersję na żywo "Fun House" można znaleźć na ich płycie koncertowej Live 1981-82;
- Sonic Youth nagrał "I Wanna Be Your Dog" na swojej płycie Confusion is Sex z 1983 r.;
- angielski zespół space rockowy Spaceman 3 nagrał "Little Doll" na swojej płycie Sound of Confusion;
- Uncle Tupelo grał cover "I Wanna Be Your Dog" podczas występów;
- Kurt Cobain konsekwentnie stawiał Raw Power na pierwszym miejscu swoich ulubionych płyt w swoich rankingach zamieszczonych w prowadzonym przez siebie dzienniku;
- w sierpniu 1995 r. trzy płyty The Stooges zostały umieszczone przez brytyjski magazyn Mojo na liście 100 najlepszych albumów wszech czasów; Fun House został sklasyfikowany najwyżej, zajął 16 miejsce;
- Slayer nagrał cover "I Wanna Be Your Dog" na swojej płycie z coverami Undisputed Attitude (nazywając utwór "I'm Gonna Be Your God");
- "Search and Destroy" znalazło się w grze Guitar Hero II, marki Harmonix na PlayStation 2;
- Red Hot Chili Peppers nagrał cover "Search and Destroy" podczas sesji do płyty Blood Sugar Sex Magic; utwór został zamieszczony na stronie B, singla "Give It Away", później na trybucie dla Iggy'ego Popa - We Will Fall, kompilacyjnych CD: Under the Covers i The Beavis and Butt-Head Experience. Zespół grał "I Wanna Be Your Dog" podczas występów na żywo;
- w 2004 r. Rolling Stone umieścił The Stooges na 78 miejscu listy stu najbardziej wpływowych artystów ostatniego pięćdziesięciolecia;
- w 2007 r. R.E.M. wraz z Patti Smith wykonali utwór "I Wanna Be Your Dog" podczas wprowadzenia The Stooges do Rock and Roll Hall of Fame;
- Rage Against The Machine nagrało "Down on the Streets" na swoją płytę Renegades z 2000 r.;
- Emanuel nagrał cover "Search and Destroy" na soundtrack gry Tony Hawk's American Wasteland;
- w 2009 r. Cage The Elephant wrzuciło trzy darmowe wersje utworu "I Wanna Be Your Dog";

Aktualni członkowie The Stooges:
* Iggy Pop - wokal (1967-1974, 2003 - )
* James Williamson - gitara (1970-1974, 2009 - )
* Steve Mackay - saksofon (1970 jako muzyk sesyjny, 2003 - )
* Mike Watt - bas (2003 - )
* Toby Dammit - perkusja (2011 - )

Byli muzycy The Stooges:
* Scott Asheton - perkusja (1967-1974, 2003-2014; zmarł w 2014 r.)
* Ron Asheton - gitara (1967-1971, 2003-2009) bas (1972-1974; zmarł w 2009 r.)
* Dave Alexander - bas (1967-1970; zmarł w 1975 r.)
* Bill Cheatham - gitara (1970; zmarł w pod koniec lat 90-tych)
* Jimmy Recca - bas (1971)
* Zeke Zettner - bas (1970; zmarł w 1973 r.)
* Bob Sheff - klawisze (1973)
* Scott Thurston - klawisze (1973-1974, 2010 - gościnnie, 2013 jako muzyk sesyjny)
* Tornado Turner - gitara (1973)

Dyskografia:
1969 - The Stooges
1970 - Fun House
1973 - Raw Power
2007 - The Wierdness
2013 - Ready to Die

Filmografia:
2003 - Live in Detroit
2003 - Iggy and the Stooges reunion at Coachella!
2007 - Escaped Maniacs